Czeladź - miasto w powiecie będzińskim, najstarsze miasto Zagłębia Dąbrowskiego.
Historia[]
Czeladź szczyci się tym, że jest jednym z najstarszych polskich miast. Historia Czeladzi, podobnie jak Siewierza, związana jest z księstwem siewierskim, do którego przynależała od średniowiecza (od 1177 roku) do 1790 roku.
Księstwo Siewierskie[]
Pod Panowaniem Piastów Śląskich
Kroniki wspominają , że Kazimierz II Sprawiedliwy (książę sandomierski, krakowski i mazowiecki), trzymając do chrztu swego chrześniaka: Mieczysława (według Jana Przemszy Zielińskiego) lub Kazimierza (według wikipedi) I księcia opolskiego (był to syn Mieszka I Plątonogiego), darował mu okolice Siewierza (a więc i Czeladź), Bytomia, Oświęcimia i Zatora. W roku 1241 Czeladź została zniszczona przez Tatarów.
Pieczęć woskowa z wizerunkiem św. Stanisława, wyciśnięta na dokumentach sporządzanych przez parafię św. Stanisława B.M. w XVII i XVIII wieku. Oryginały dokumentów w posiadaniu parafii św. Stanisława B. M.
Pod Panowaniem Biskupów Krakowskich[]
W pierwszej połowie XV wieku miasto oraz całe księstwo siewierskie przechodzi na własność biskupów krakowskich. Do tego czasu i później jeszcze Czeladź była narażona na napady śląskich grasantów. Tak zwane pakta będzińskie, których mocą arcyksiążę austriacki Maksymilian zrzekł się praw do tronu polskiego, były podpisane w roku 1589 nie w Będzinie, ale w Czeladzi, według innych zaś we wsi Starzynie na Śląsku.
Znani Goście Odwiedzający Miasto[]
To nadgraniczni położenie Czeladzi sprawia, ze w mieście. Zatrzymują się niezwykli goście: w roku 1655 przez Czeladź dążą na Kraków Szwedzi, w 1670 roku zatrzymuje się w niej księżna Eleonora, córka Karola II księcia Mantui. Towarzyszą jej dwie córki: Eleonora i Maria Anna. Pierwsza z nich to przyszła małżonka króla Michała Wiśniowieckiego. Nawiasem należy zauważyć, że Czeladź po wojnach szwedzkich była tak zniszczona, iż przyszła Królowa polska nie miała się gdzie zatrzymać. W roku 1683 Czeladź widziała w swych murach licznych znakomitych gości zagranicznych, którzy tu zjechali się na powitanie Jana Sobieskiego, udającego się na wyprawę wiedeńską. Wreszcie w roku 1697 król August II w drodze do Krakowa witany był w Czeladzi przez burmistrza oracją.
Degradacja Miasta[]
Po klęsce powodzi w roku 1736 i grabieży, dokonanej przez wojska rosyjskie w roku 1813 miasto straciło wiele ze swej dawnej świetności. Za udział wielu czeladzian w powstaniu styczniowym 1863 roku rząd rosyjski ukarał miasto w ten sposób, że je zdegradował do rzędu osad i przyłączył Czeladź do gminy Gzichów. Dopiero podczas I wojny światowej Czeladź znów stała się miastem.
Spory o Grunty[]
Osobną kartę w dziejach Czeladzi zajmują spory o grunta graniczne z dziedzicami okolicznych włości - Mieroszewskimi]], a później Donnersmarckami. Ze sporów tych, trwających około trzystu lat, czeladzianie wychodzili zwycięsko.
Zabytki[]
Stara Mapa Czeladzi.
Z dawnych czasów pozostał śliczny domek z podcieniami, dom Łakomika z roku 1567, dom przy ulicy Rynkowej z pięknymi odrzwiami, w domu tym miała się mieścić świątynia ariańska, do roku 1940 w środku rynku znajdował się dawny ratusz, zbudowany w stylu barokowym.
Dumą Czeladzi jest wspaniały kościół w stylu romańskim, zbudowany w pierwszych latach XX wieku. Świątynia czeladzka pod wezwaniem świetego Stanisława biskupa krakowskiego, który według podania miał założyć pierwszy kościół w Czeladzi, jest niewątpliwie najokazalszą świątynią w Zagłębiu Dąbrowskim.
Pomniki[]
Przy byłej ulicy Milowickiej znajdował się pomnik ku czci trzech żołnierzy 11 kompani 7 pułku piechoty legionowej, poległych w dniu 10 Marca 1919 roku podczas bitwy z oddziałami niemieckimi, które dokonały zbrojnego napadu na magazyny z żywnością. Magazyny te znajdowały się na pobliskiej kopalni „Saturn”, a że były to czasy powojennego niedostatku, zbiedzeni Niemcy zaryzykowali atak, który zakończył się dla nich klęską.
Imprezy[]
- Dni Czeladzi
- Festiwal Ave Maria